International Journal of Hematology and Oncology 2007, Vol 17, Num 4 Page(s): 220-227
Karaciğer Işınlamasına Bağlı Erken ve Geç Yan Etkilerin Önlenmesinde Betaksolol’ün Yeri

B. Eren ÇETİN1, Berna YILDIRIM1, Ferah YILDIZ1, Mustafa CENGİZ1, Cenk SÖKMENSÜER2, İ. Lale ATAHAN1

1Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı, ANKARA
2Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı,

Keywords: Radyoproteksiyon, Radyoterapi, Betaksolol, Ca kanal bloker
Toplam 52 adet dişi albino Wistar sıçan 4 gruba ayrıldı. Birinci gruba (n=18) 3 gün arayla iki eşit fraksiyonda toplam 20 Gy üst batın bölgesine Cobalt-60 teleterapi cihazı kullanılarak ışınlama yapıldı. Her iki fraksiyondan 120 dakika önce ve diğer günlerde günde bir kez betaksolol HCl (4 mg/kg, i.p.) verildi. İkinci gruba (n=18) aynı işlemler betaksolol yerine %0.9 NaCl solusyonu (i.p.) ile yapıldı. Üçüncü gruba (n=8) diğer gruplarla eşzamanlı betaksolol 4 mg/kg (i.p.) uygulandı, ışınlama yapılmadı. Dördüncü gruba (n=8) diğer gruplarla eşzamanlı %0.9 NaCl solusyonu (i.p.) uygulandı, ışınlama yapılmadı.Her gruptaki sıçanların yarısı ikinci fraksiyondan 8 saat sonra erken etki incelemesi için, diğer yarısı ise ikinci fraksiyondan 60 gün sonra geç etki incelemesi için sakrifiye edildi. Erken ve geç etki değerlendirmesi için H&E boyama ile inceleme ve skorlama yapıldı. Betaksololün ışınlamaya bağlı erken etkileri azalttığı (p=0.0030) saptandı. Geç etkilerin incelemesinde sadece radyoterapi verilen sıçanlarda kontrol gruplarına göre belirgin olarak KC toksisitesi daha çok görüldü(p=0.047). Betaksolol, ışınlamaya bağlı geç etkilerin önlenmesinde etkili bulundu (p=0.015). Bu çalışmayla etkin Ca-kanal bloker özelliğe sahip betaksololün, radyoprotektif ajan olarak kullanılabileceği, karaciğerin radyasyon toleransını artırabileceği, deneysel çalışmalara klinik uygulamalara katkı sağlıyacağı sonucuna varıldı.